Sluiten we de berging af of wachten we op alternatieven?

Tussen 2007 en 2010 onderzocht het Nuclear Energy Agency (NEA) van de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OECD) heel wat aspecten rond omkeerbaarheid en terugneembaarheid en hield er in 2010 een conferentie over in Reims (Frankrijk). Dit zijn de belangrijkste conclusies:

• De ontwikkeling van een geologische berging voor radioactief afval zal vele tientallen jaren in beslag nemen en moet openstaan voor vooruitgang in wetenschap en technologie, voor veranderende maatschappelijke eisen en voor het herstellen van mogelijke uitvoeringsfouten. In dit verband is het verstandig om technologieën te kiezen die zo omkeerbaar mogelijk zijn. In een aantal landen is er belangstelling om aan te tonen dat het terugnemen van het afval haalbaar is tijdens het plaatsen van het afval in de bergingsinstallatie of zelfs tijdens een bepaalde periode na de sluiting van de bergingssite.
• Verschillende landen bestuderen in hun plannen de terugneembaarheid voor of na de sluiting van een geologische bergingssite. De terugneembaarheidsschaal, ontwikkeld door het NEA Reversibility and Retrievability Project, kan hiervoor een nuttig instrument zijn. De schaal laat zien dat terugneembaarheid in de verschillende stadia van de uitvoering van de bergingssite veeleer een kwestie van gradatie is.
• Er is grote maatschappelijke belangstelling in veel landen voor omkeerbaarheid van de besluitvorming en terugneembaarheid van het afval. Dat blijkt ook uit wettelijke bepalingen in diverse landen. Iedereen is het er echter over eens dat bepalingen over omkeerbaarheid en terugneembaarheid nooit de veiligheid op lange termijn in de weg mogen staan.
• Omkeerbaarheid van besluiten en terughaalbaarheid van afval zijn complexe onderwerpen die niet los kunnen worden gezien van veiligheids- en maatschappelijke kwesties. Verdere reflectie en dialoog zijn nodig.